Δίκαιο Ευρωπαϊκής Ένωσης
Δικαστήριο
της
Ευρωπαϊκής Ένωσης
(ΔΕΕ))
Γενικό Δικαστήριο
της
Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ευρωπαϊκή
Επιτροπή
~
Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο
Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ)
Δικαστήριο
Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)
Το ΔΕΕ είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με το δίκαιο της ΕΕ. Έχει δικαιοδοσία σε δράσεις που ασκούνται από χώρες της ΕΕ, θεσμικά όργανα της ΕΕ και πολίτες της ΕΕ. Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαδικασίας:
δράση για ακύρωση·
διαδικασίες για παράλειψη εκπλήρωσης υποχρέωσης·
διαδικασίες για την παράλειψη δράσης·
δράση για τις ζημίες·
αναφορά για προδικαστική απόφαση.
Διεθνή δικαστήρια
Γενικό Δικαστήριο
Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το Δικαστήριο έχει τη δικαιοδοσία να αποφανθεί:
άμεσες δράσεις που ασκούνται από ιδιώτες και εταιρείες κατά των πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), τα οποία απευθύνονται σε αυτά ή που τα επηρεάζουν άμεσα και μεμονωμένα·
ενέργειες που ασκούνται από χώρες της ΕΕ κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίσης κατά του Συμβουλίου, π.χ. σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων·
ενέργειες που ζητούν αποζημίωση για ζημίες που προκλήθηκαν από θεσμικά όργανα ή φορείς της ΕΕ·
διαφορές μεταξύ της ΕΕ και των δημοσίων υπαλλήλων της·
ενέργειες που αφορούν την πνευματική ιδιοκτησία.
Μαζί με το Δικαστήριο, το Γενικό Δικαστήριο είναι ένα από τα δικαστικά όργανα της ΕΕ που απαρτίζει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός τους είναι να εξασφαλίσουν μια ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι οι χώρες της ΕΕ συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους βάσει του δικαίου της ΕΕ. Εάν δεν εφαρμόσουν σωστά τη νομοθεσία της ΕΕ, η Επιτροπή μπορεί να ξεκινήσει μια επίσημη διαδικασία παράβασης εναντίον τους, προσεγγίζοντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στόχος είναι η ευθυγράμμιση των εθνικών νομοθεσιών και πρακτικών με το δίκαιο της ΕΕ.
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Το Δικαστήριο έχει τη δικαιοδοσία να αποφασίζει για καταγγελίες («ελάσεις») που υποβάλλονται από άτομα και κράτη σχετικά με παραβιάσεις της Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (κοινώς αναφερόμενη ως «Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου»), η οποία αφορά κυρίως τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Δεν μπορεί να αναλάβει μια υπόθεση με δική της πρωτοβουλία. Συγκεκριμένα, το πρόσωπο, η ομάδα ή η μη κυβερνητική οργάνωση που υποβάλλει την καταγγελία («ο αιτών») δεν χρειάζεται να είναι πολίτης ενός κράτους.
Ωστόσο, οι καταγγελίες που υποβάλλονται στο Δικαστήριο πρέπει να αφορούν παραβιάσεις της Σύμβασης που φέρεται να διαπράχθηκε από συμβαλλόμενο κράτος στη σύμβαση και που επηρέασαν άμεσα και σημαντικά τον προσφεύγοντα. Από τον Οκτώβριο του 2023, υπάρχουν 46 συμβαλλόμενα κράτη της σύμβασης· αυτά περιλαμβάνουν τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ορισμένα από αυτά τα κράτη έχουν επίσης επικυρώσει ένα ή περισσότερα από τα πρόσθετα πρωτόκολλα της Σύμβασης, τα οποία προστατεύουν πρόσθετα δικαιώματα.
